Peygamberimiz(sav) bir hadisinde şöyle buyuruyor:“Mantar veya domalan; kudret helvası cinsinden bir rızık olup suyu göze şifadır.
İbn Mâce, Tıp: 8; Ebû Dâvûd, Tıp: 12)
Peygamberimiz bu mantarın kudret helvası gibi emek harcanmadan elde edildiğini ve göze şifa olduğunu çok açık bir şekilde ifade ediyor. Peki bu domalan mantarı nedir, nerede yetişir, onu bu kadar özel kılan nedir?
Bu mantara çeşitli yörelerde keme , tombalak, topalak ve kumi gibi isimler de verilmektedir. Diğer mantar türleri gibi toprağın yüzeyinde değil de toprağın altında yumru şeklinde büyür. Domalan ismi de yumru şeklinde olmasından dolayı verilmiştir. Şekli patetesi de andırmaktadır. Her iklimde yetişme potansiyeline sahiptir. Türkiye ' de Konya , Karaman ve Suriye sınırı çevresinde çokça görülür.Özellikle nisan ayında yağan yağmur sonrası kurumaya dönen toprakta çıkmaya başlar. Toprak altında yetişmesinden ötürü toplaması bayağı zahmetlidir. Ya toprağın çatlağından görülür ya da toprağa vurulan bir sopayla içerideki boşluk hissedilir ve oradan domalan çıkartılır.
Lüks besin maddelerinden biridir.Kolayca herkes elde edemez. Birazcık yemeğe rendelenmesi yemeğin kokusunu değiştirir, yemeğin hoş bir tad almasını sağlar.
Hadiste de belirtildiği gibi öncelikle göz tedavisinde kullanılır. Ve bu özelliğini bilim tam manasıyla keşfetmiş değildir. Domalan omuriliğin kuvvetlenmesini saglar. Protein bakımından zengindir afrodizyak etkisi göstermektedir. Aynı zamanda kolesterol düzenleyici olarak da kullanılabilir.
Yazar: Ali Çalıkoğlu